Το αρχαιοελληνικό ψωμί Πέλανος
Η θέα Δήμητρα δίδαξε στους θνητούς την τέχνη της παρασκευής άρτου. Μετά την τήρηση νηστείας, εις ανάμνηση της αποχής από νέκταρ και αμβροσία της θεάς Δήμητρας όταν κατέβηκε από τον Όλυμπο για να αναζητήσει την αρπαγείσα από τον Πλούτωνα κόρη της, Περσεφόνη, οι μύστες των Μικρών Ελευσινίων Μυστηρίων έτρωγαν πέλανο, ένα ψωμί μεικτό από σιτάρι και κριθάρι. Ελάτε να φτιάξουμε πέλανο και να νιώσουμε τον μαγνητισμό των μυστηρίων και τη μαγεία που συντελείται σε μια καλλιέργεια ζυμαριού!
Μερίδες Χρόνος προετοιμασίας
1καρβελάκι 5λεπτά
Χρόνος μαγειρέματος Χρόνος αναμονής
50λεπτά 4ώρες
Μερίδες Χρόνος προετοιμασίας
1καρβελάκι 5λεπτά
Χρόνος μαγειρέματος Χρόνος αναμονής
50λεπτά 4ώρες
Συστατικά
  • 1κούπα αλεύριολικής άλεσης
  • 2κουταλιές της σούπας αλεύρικρίθινο
  • 1/2κουταλάκι του γλυκού μαγιάξηρή στιγμιαία
  • 1/2κουταλάκι του γλυκού αλάτι
  • 3/4κούπας νερόχλιαρό
  • 4κουταλιές της σούπας αλεύριγια το ζύμωμα
Οδηγίες
  1. Σε μια μικρή λεκάνη προσθέτουμε το αλεύρι ολικής και το κρίθινο, τη μαγιά, το αλάτι και το χλιαρό νερό. Ανακατεύουμε καλά με μια σπάτουλα.
  2. Βγάζουμε το κολλώδες αυτό ζυμαράκι στον αλευρωμένο πάγκο μας και το ζυμώνουμε για περίπου 2′-3′ μέχρι να είναι εύπλαστο και να μην κολλάει στα χέρια. Όταν ζυμώνουμε, καλόν είναι να αλευρώνουμε διαρκώς τα χέρια μας και τον πάγκο. Μαζεύουμε τη ζύμη σε μπάλα με τις ενώσεις προς τα κάτω και την τοποθετούμε σε ένα καλά αλευρωμένο μπωλ. Τη σκεπάζουμε με μεμβράνη και την αφήνουμε σε θερμοκρασία δωματίου για 3 ώρες να φουσκώσει και να διπλασιαστεί σε όγκο.
  3. Μετά από 3 ώρες, βγάζουμε το ζυμάρι στον αλευρωμένο πάγκο, αλευρώνουμε τα χέρια μας και ζυμώνουμε διπλώνοντας απαλά τη ζύμη 2-3 φορές ώσπου να μην κολλάει (εάν το ζυμάρι είναι πολύ ρευστό το ξαναδιπλώνουμε αλευρώνοντας ελαφρά, όχι όμως περισσότερες από 10 φορές). Τοποθετούμε λαδόκολλα σε ένα ταψάκι και αλευρώνουμε προτού αραδιάσουμε το ψωμάκι μας. Το αφήνουμε για 1 ώρα να ξαναφουσκώσει.
  4. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 230°C. Τοποθετούμε ένα μικρό πυρίμαχο σκεύος με ζεστό νερό στο κάτω μέρος του φούρνου. Οι υδρατμοί που θα δημιουργθούν θα προσφέρουν τραγανή κόρα και αφράτη ψίχα.
  5. Ψήνουμε για 20′. Ανοίγουμε τον φούρνο και αφαιρούμε το πυρίμαχο σκεύος με το νερό.
  6. Χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 220°C και ψήνουμε για 30′ ακόμη έως ότου πάρει χρυσαφένιο χρώμα η κόρα του καρβελιού. Το αφήνουμε να κρυώσει πάνω σε μια σχάρα.
Συνταγή σημειώσεις

Ο Πέλανος & Τα Ελευσίνια Μυστήρια

Στην αρχαία Ελλάδα κατά τον μήνα Ανθεστηριώνα τελούνταν τα Μικρά Ελευσίνια, μια μυστηριακή τελετή προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης. Θεωρίες υποστηρίζουν πως κατά τη διάρκεια της γιορτής, οι μύστες τηρούσαν νηστεία, αποχή από το κρασί και τις απολαύσεις εις ανάμνηση της αποχής από νέκταρ και αμβροσία της θεάς Δήμητρας όταν κατέβηκε από τον Όλυμπο αναζητώντας για εννιά μερόνυχτα την Περσεφόνη, την οποία είχε αρπάξει ο Πλούτωνας, ο θεός του Κάτω Κόσμου. Το όνομα της θεάς Δήμητρας προέρχεται ετυμολογικά από τις λέξεις δη (γη) και μήτηρ (μητέρα), δηλαδή είναι συνώνυμο της μητέρας γης. Κατά τον μύθο, η θέα Δήμητρα δίδαξε στους θνητούς την τέχνη της καλλιέργειας των σιτηρών και της παρασκευής του άρτου. Για να διαδώσει αυτή την τέχνη σε όλο τον κόσμο, επέλεξε τον ήρωα Τριπτόλεμο, του οποίου το όνομα προέρχεται από τις λέξεις τριπτός (αυτός που τρίβει) και λεῖμμα (φλοιός καρπού). Κατά άλλους το όνομά του σημαίνει αυτός που οργώνει το χωράφι τρεις φορές. Του έδωσε το άρμα της που το έσερναν δράκοι και μια τεράστια ποσότητα σιταριού για να ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο.

Μετά την τήρηση νηστείας, οι μύστες έτρωγαν πέλανο, ένα ψωμί μεικτό από σιτάρι και κριθάρι. Σας παρουσιάζω έναν εύκολο τρόπο να φτιάξουμε πέλανο και να νιώσουμε τον μαγνητισμό των μυστηρίων και τη μαγεία που συντελείται σε μια καλλιέργεια ζυμαριού!

Στον Τύπο

Η συνταγή δημοσιεύθηκε στην αγγλική γλώσσα υπό τον τίτλο Ritual Recipes – Ancient Greek Pelanos Bread Recipe For Demeter στο περιοδικό Mookychick.

Το αρχαιοελληνικό ψωμί Πέλανος